Êli

Từ Từ điển tri thức Hội Thánh của Đức Chúa Trời
Bước tới điều hướng Bước tới tìm kiếm
Êli
Elijah
Bức tranh của họa sĩ người Ý - Daniele Da Volterra.
Thời đạiThời đại vua Aháp và Achaxia của nước Bắc Ysơraên
Mối quan hệ gia đìnhKhông rõ
Nơi sinhThisêbe, Galaát
Công việc (đặc điểm)Đấng tiên tri

Êli (Tiếng Anh: Elijah, tiếng Hêbơrơ: אֵלִיָּה)[1] là đấng tiên tri của Đức Chúa Trời, đã hoạt động ở Bắc Ysơraên trong thời kỳ vương quốc Ysơraên cổ đại bị chia cắt, vào khoảng thế kỷ thứ 9 TCN. Cái tên “Elijah” có nghĩa là “Giêhôva là Đức Chúa Trời của tôi”; “Êli” nghĩa là “Đức Chúa Trời của tôi” và “Jah” là “Giêhôva”.

Giới thiệu

Thời kỳ hoạt động và đặc điểm

Êli hoạt động chủ yếu trong thời kỳ trị vì của vua Aháp, vị vua thứ 7 của Bắc Ysơraên, và sứ mệnh của người tiếp tục cho đến triều đại của vua Achaxia. Với tư cách là đấng tiên tri, người nói thay lời của Đức Chúa Trời và làm nhiều phép lạ nhờ vào năng lực của Đức Chúa Trời.

Êli mặc áo lông, thắt lưng bằng dây da[2] và được cho là đã sống ở Thisêbe, Galaát - một vùng phía đông sông Giôđanh. Vì Kinh Thánh gọi Êli là “người Thisêbe”, nên chỉ có thể đoán rằng người sống ở Thisêbe, Galaát. Ngoài ra không có thông tin nào về cha mẹ hoặc chi phái của người.[3] Đây là điều rất bất thường vì khi giải thích về nhân vật trong Kinh Thánh Cựu Ước, họ luôn được đề cập đến cùng với thông tin về cha mẹ và chi phái.

Thành tựu lớn nhất của Êli là đối đầu với 850 tiên tri của Baanh và Áttạttê trên núi Cạtmên. Có thể nói, sự kiện này cho dân Ysơraên thấy Đức Giêhôva quả thật là Đức Chúa Trời. Sách II Các Vua trong Kinh Thánh Cựu Ước ghi chép rằng Êli đã thăng thiên trong một cơn gió lốc.[4]

Bối cảnh lịch sử

Vào thời điểm đó, Aháp là vua của Bắc Ysơraên đã cưới Giêsabên, con gái của Ếtbaanh, vua dân Siđôn làm vợ. Tại Samari, Aháp đã dựng miễu thờ thần Baanh và hình tượng Áttạttê, để rồi khiến cho hết thảy dân Ysơraên đều phạm tội thờ hình tượng. Aháp làm nhiều điều ác, chọc giận Giêhôva Đức Chúa Trời của Ysơraên hơn bất cứ vua Ysơraên nào trước mình.[5]

Giêsabên, công chúa của vua Siđôn, là một tín đồ thờ thần Baanh. Sau khi trở thành hoàng hậu Bắc Ysơraên, Giêsabên đã xúi giục Aháp thờ thần Baanh, thậm chí còn khiến người dân thờ lạy các thần ngoại bang. Mặc dù đã được bày tỏ trên núi Cạtmên rằng Đức Giêhôva là Đức Chúa Trời chân thật, song Giêsabên đã không chỉ giết các đấng tiên tri của Đức Chúa Trời, không chịu ăn năn tội lỗi của mình mà thậm chí còn cố giết Êli. Ả đã không ngần ngại làm điều ác như làm chứng dối về Nabốt để giết người dân của Đức Chúa Trời đang cố gắng vâng theo ý muốn của Ngài một cách ngay thẳng rồi chiếm đoạt tài sản.

Công việc của Êli

“Êli nhận thức ăn mà quạ mang đến”
Tác phẩm của họa sĩ người Ý Guercino.

Tiên tri về đại hạn hán

Êli đến gặp vua Aháp và tiên tri rằng “Mấy năm về sau đây, nếu ta chẳng nói, chắc sẽ không có sương, cũng không có mưa”. Sau đó, một cơn hạn hán nghiêm trọng đã bắt đầu ở Ysơraên.

Êli vâng lời Đức Chúa Trời, trốn qua phía đông và ẩn mình bên khe Kêrít, đối ngang sông Giôđanh. Đức Chúa Trời đã truyền cho chim quạ mang bánh và thịt đến cho người.[6] Sau đó ít lâu, hạn hán làm khô cạn cả dòng suối nên Đức Chúa Trời sai Êli đến thành Sarépta[7] thuộc xứ Siđôn và truyền cho người đàn bà góa ở thành ấy lo nuôi Êli.

Cứu sống đứa trẻ đã chết

Khi Êli đi đến cửa thành Sarépta thì thấy người đàn bà góa đang lượm củi. Dù chỉ còn một nắm bột và một chút dầu, nhưng người đàn bà góa thành Sarépta đã tin vào lời của Đức Chúa Trời và mang đến cho Êli một chiếc bánh nhỏ trước; kết quả là đã nhận phước lành bột chẳng hết trong vò, dầu chẳng thiếu trong bình cho đến khi kết thúc cơn hạn hán.[8]

Về sau, con trai của người đàn bà góa bị bệnh và chết. Lúc này, Êli đã cầu nguyện lên Đức Chúa Trời rằng “Xin Chúa khiến linh hồn của đứa trẻ nầy trở lại trong mình nó”, thì một kỳ tích đã xảy ra. Linh hồn của đứa trẻ đã trở lại trong mình nó, và nó sống lại.[9]

Cuộc đối đầu trên núi Cạtmên

“Đức Chúa Trời đáp lời cầu nguyện của Êli bằng lửa”.
Tác phẩm của họa sĩ người Ý Domenico Fetti.

Ba năm sau khi bắt đầu cơn hạn hán ở Ysơraên, Đức Chúa Trời đã sai Êli đi và ra mắt Aháp. Vả, tại Samari có cơn đói kém quá đỗi nên Aháp sai gọi quan gia tể mình là Ápđia, chia xứ đặng đi tuần và tìm nước. Ápđia là một người công bình. Xảy ra khi Giêsabên diệt hết các đấng tiên tri của Đức Chúa Trời thì Ápđia có đem một trăm đấng tiên tri đi giấu trong hang, dùng bánh và nước mà nuôi họ. Khi gặp Êli, Ápđia đã làm theo lời Êli, đến cùng Aháp và thuật lại cho người. Aháp bèn đi đón Êli. Êli cho vua Aháp biết rằng sự rối loạn trong Ysơraên bèn là do vua đã từ bỏ điều răn của Đức Chúa Trời và hầu việc Baanh, đồng thời đề nghị nhóm lại 450 tiên tri của Baanh và 400 tiên tri của Áttạttê trên núi Cạtmên để tìm ra thần chân thật.[10]

Khi dân sự và các tiên tri giả nhóm lại trên núi Cạtmên, Êli đề xuất các tiên tri giả dâng của lễ và kêu cầu danh Baanh, còn Êli dâng của lễ kêu cầu danh Đức Giêhôva để xác minh đâu là Đức Chúa Trời chân thật, là Thần sẽ đáp lời bằng lửa. Dân sự cũng đồng tình, cho rằng ý kiến này rất phải.[11] Cuộc đối đầu đã diễn ra. Trước hết những người thờ thần Baanh đã làm một con bò đực, đặt lên bàn thờ, rồi từ sớm mai đến trưa, chúng cầu khẩn danh của Baanh, và rằng “Hỡi Baanh! Xin đáp lời chúng tôi”. Chúng kêu lớn tiếng và nhảy chung quanh bàn thờ mình đã dựng lên, và theo thói lệ, lấy gươm giáo gạch vào mình cho đến chừng máu chảy ra, nhưng chẳng có ai đáp lời.[12]

Bấy giờ, Êli nói dân sự hãy lại gần và xem. Người dựng lên bàn thờ của Đức Chúa Trời mà đã bị phá hủy và đào mương xung quanh. Sau đó chất củi lên bàn thờ, sắp của lễ thiêu lên trên củi rồi sai đổ nước trên của lễ thiêu và củi. Đến giờ dâng của lễ chay ban chiều, tiên tri Êli cầu nguyện khẩn thiết lên Đức Chúa Trời.

Đức Giêhôva ôi! Xin nhậm lời tôi, xin đáp lời tôi, hầu cho dân sự nầy nhìn biết rằng Giêhôva là Đức Chúa Trời, và Ngài khiến cho lòng họ trở lại.

- I Các Vua 18:37


Bấy giờ, lửa của Đức Giêhôva bèn giáng xuống, thiêu đốt của lễ thiêu, củi, đá, bụi và rút nước trong mương. Thấy vậy, cả dân sự sấp mình xuống đất, và la rằng: Giêhôva là Đức Chúa Trời! Êli ra lệnh bắt các tiên tri của Baanh, không cho thoát một người nào, đem chúng xuống dưới khe Kisôn và giết chúng tại đó.[13]

Đoạn, Êli leo lên chót núi Cạtmên, quỳ gối và cầu nguyện tha thiết. Một lát sau, trời bị mây che đen, gió nổi dậy, và có cơn mưa rất lớn.[14] Đó là cơn mưa đầu tiên sau 3 năm 6 tháng.[15][16]

Chạy trốn đến núi Hôrếp

Nghe tin Êli đã giết các tiên tri của Baanh, hoàng hậu Giêsabên vô cùng tức giận và ra lệnh giết Êli.[17] Để tránh Giêsabên, Êli đã đi bộ 40 ngày và đến núi Hôrếp. Êli vào hang đá ở Hôrếp và cầu nguyện lên Đức Chúa Trời rằng dân Ysơraên đã bội giao ước của Đức Chúa Trời, phá hủy các bàn thờ Ngài, dùng gươm giết những tiên tri Ngài, chỉ một mình Êli là còn lại. Tuy nhiên, Đức Chúa Trời đã động viên Êli rằng Ngài đã để dành trong Ysơraên bảy ngàn người không quì gối xuống trước mặt Baanh.[18] Đức Chúa Trời cũng phán lệnh xức dầu cho Giêhu làm vua Ysơraên và xức dầu cho Êlisê làm tiên tri thế cho Êli.

Xức dầu cho Êlisê

Vâng phục lời của Đức Chúa Trời, Êli rời núi Hôrếp và đến tìm Êlisê. Êlisê là nông dân đang cày ruộng. Êli truyền lại ý muốn của Đức Chúa Trời cho Êlisê, người được gọi làm đấng tiên tri. Êlisê liền bắt một đôi bò giết đi, và lấy cày làm củi mà nấu thịt nó, rồi cho các tôi tớ mình ăn, đoạn đi theo Êli.[19]

Quở trách Aháp đã chiếm lấy vườn nho của Nabốt

Có một người tên là Nabốt sống ở Gítrêên. Nabốt có một vườn nho gần cung điện của vua Aháp. Một ngày nọ, vua Aháp đề nghị Nabốt bán cho vườn nho. Vua có ý biến nơi đây thành vườn rau. Tuy nhiên, Nabốt từ chối bán vườn nho và nói rằng Đức Chúa Trời ngăn cấm việc bán cơ nghiệp của tổ phụ mình. Aháp rất buồn rầu. Giêsabên biết chuyện liền viết thư cho các trưởng lão và người có tước vị sống cùng thành với Nabốt để lập mưu chiếm lấy vườn nho.

Các trưởng lão của thành Nabốt đã làm theo mưu của Giêsabên truyền dặn trong thư, đặt Nabốt ở đầu dân sự, rồi cho hai tên gian phạm làm chứng dối rằng Nabốt đã rủa sả Đức Chúa Trời và vua. Vì vậy, người dân đã dẫn Nabốt ra ngoài thành và ném đá cho đến chết.

Khi vua Aháp nghe tin Nabốt đã chết, liền đi xuống chiếm lấy vườn nho. Êli đang đợi ở đó. Êli quở trách việc làm ác của Aháp và Giêsabên, rồi tiên tri rằng họ sẽ chết dưới sự rủa sả của Đức Chúa Trời. (I Các Vua chương 21)

Sau đó, Aháp ra trận và bị trúng tên mà chết. Người của vua rửa cỗ xe dính máu Aháp trong ao Samari, thì chó đến liếm máu người.[20] Sau đó, Giêsabên cũng phải đối mặt với kết cục thảm khốc, bị ném xuống từ cửa sổ và bị giẫm đạp đến mức thậm chí không thể tìm thấy thi thể.[21]

Quở trách Achaxia

Sau Aháp, con trai của Aháp là Achaxia lên làm vua. Trong hai năm trị vì, Achaxia đã làm điều ác trước mặt Đức Chúa Trời và thờ thần Baanh khiến Đức Chúa Trời nổi giận. Một ngày nọ, Achaxia té ngang qua song lầu mình, bèn sai sứ giả đi cầu vấn Baanh Xêbụt, thần của Écrôn xem vua có lành bệnh không.

Song đấng tiên tri mặc áo lông và thắt lưng bằng dây da đi lên đón và phán lời trước mặt các sứ giả của vua. Đấng tiên tri sai sứ giả trở về, cho vua biết rằng vua phải chết vì không cầu vấn Đức Chúa Trời nhưng lại cầu vấn Baanh Xêbụt, thần của Écrôn, đoạn rời đi. Achaxia nghe tin mà các sứ giả trở về thuật lại, bèn hỏi đấng tiên tri trông như thế nào, liền nhận ra đó là Êli.

Vua Achaxia bèn sai một quan cai đi cùng với năm mươi lính lên gặp Êli, nhưng lửa từ trời giáng xuống thiêu đốt họ. Vua lại sai một quan cai khác đi cùng với năm mươi lính đến gặp Êli, nhưng điều tương tự vẫn xảy ra. Lần thứ 3, viên quan cai quỳ gối trước mặt Êli và cầu xin người nên đã có thể tránh khỏi cái chết. Êli đi xuống với quan cai năm mươi lính, đến trước mặt vua Achaxia và nói tiên tri rằng vua chắc chắn sẽ chết. Achaxia thác theo như lời Đức Giêhôva đã cậy Êli mà phán ra. Em trai vua là Giôram lên kế vị. (II Các Vua chương 1)

Thăng thiên

Sau đó, Đức Chúa Trời muốn đưa Êli lên trời. Êlisê đi theo Êli cho đến cùng và cầu xin sự cảm động được bội phần Êli.[22] Đột nhiên, một cái xe lửa và ngựa lửa phân rẽ hai người. Êli lên trời trong một cơn gió lốc. Đoạn, sứ mệnh thức tỉnh Bắc Ysơraên đã được giao phó cho Êlisê.

Êli sẽ xuất hiện vào thời đại Tân Ước

Ngoài lời tiên tri của đấng tiên tri Malachi rằng Ðức Chúa Trời sẽ đến trái đất này, cũng có lời tiên tri khác rằng đấng tiên tri Êli sẽ đến trước để dọn đường cho Ðức Chúa Trời.


Nầy, ta sai sứ giả ta, người sẽ dọn đường trước mặt ta; và Chúa mà các ngươi tìm kiếm sẽ thình lình vào trong đền thờ Ngài, tức là thiên sứ của sự giao ước mà các ngươi trông mong. Nầy, Ngài đến, Đức Giêhôva vạn quân phán vậy.

- Malachi 3:1


Vì nầy, ngày đến, cháy như lò lửa... Nầy, ta sẽ sai đấng tiên tri Êli đến cùng các ngươi trước ngày lớn và đáng sợ của Đức Giêhôva chưa đến. Người sẽ làm cho lòng cha trở lại cùng con cái, lòng con cái trở lại cùng cha...

- Malachi 4:1-6


Mối liên hệ giữa Êli và Giăng Báptít

Đức Chúa Jêsus Christ chịu phép Báptêm.
Tranh minh họa của William A. Spicer (Mỹ)

Lời tiên tri về Êli đã được ứng nghiệm lần 1 bởi Giăng Báptít.[23][24] Theo lời tiên tri trong sách Malachi, “Ta sai sứ giả Ta, người sẽ dọn đường trước mặt Ta”, Giăng Báptít đã làm phép Báptêm về sự ăn năn tội và dọn đường cho Đức Chúa Jêsus trước khi Ngài bắt đầu rao giảng Tin Lành.[25] Hơn nữa, khi Đức Chúa Jêsus đến cùng Giăng Báptít để chịu phép Báptêm, trông thấy công việc của Đức Thánh Linh thì Giăng Báptít đã làm chứng rõ ràng rằng Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ.[26] Giống như đấng tiên tri Êli trong thời đại Cựu Ước, Giăng Báptít cũng mặc áo lông lạc đà và thắt lưng bằng dây da.[27]

Sự ứng nghiệm trọn vẹn lời tiên tri về Êli

Dù Giăng Báptít thực sự đã ứng nghiệm phần nào sứ mệnh của Êli, nhưng người đã không làm hoàn thành trọn vẹn lời tiên tri về Êli.

  • Sách Malachi tiên tri rằng Êli sẽ đến trước ngày phán xét lớn và đáng sợ, là ngày cháy như lò lửa thiêu đốt mọi kẻ ác. Tuy nhiên, Giăng Báptít đã xuất hiện khoảng 2000 năm trước.
  • Kinh Thánh cũng chép rằng khi Êli xuất hiện, chúng ta phải ghi nhớ các mạng lịnh và phép đạo mà Đức Chúa Trời đã truyền cho Môise. Tuy nhiên, không có chỗ nào trong bốn sách Tin Lành ghi chép về việc Giăng Báptít đã nhấn mạnh đến mạng lịnh và phép đạo được lập vào thời Môise. Thay vào đó, người đã làm phép Báptêm về sự ăn năn tội, là điều không có trong luật pháp của Môise.

Điều này cho thấy lời tiên tri về Êli trong Malachi chương 4 không được ứng nghiệm hoàn toàn vào 2000 năm trước, mà sẽ được ứng nghiệm trọn vẹn khi sự phán xét cuối cùng gần đến. Trong thời đại Cựu Ước, Êli đã một mình đối đầu với các tiên tri của Baanh ở nước Ysơraên, nơi đang đầy dẫy sự tôn kính thần Baanh; bởi đó, người đã có thể hướng tấm lòng của người dân trở lại cùng Đức Chúa Trời. Cũng vậy, Êli sẽ xuất hiện vào những ngày sau rốt, một mình chống lại các tiên tri giả trong thế giới đầy dẫy sự sùng bái thần mặt trời, khôi phục lẽ thật giao ước mới và hướng tấm lòng người dân trở lại cùng Đức Chúa Trời.

Xem thêm

Chú thích

  1. ↑ “אֵלִיָּה (Strong's #452)”. Old Testament Hebrew Lexical Dictionary, StudyLight.org.
  2. ↑ “II Các Vua 1:8”. Chúng thưa: Người đó mặc áo lông, và thắt lưng bằng dây da. Vua nói rằng: Ấy là Êli, người Thisêbe.
  3. ↑ “I Các Vua 17:1”. Êli ở Thisêbe, là một người trong bọn đã sang ngụ Galaát, nói với Aháp rằng: Ta đứng trước mặt Giêhôva Đức Chúa Trời của Ysơraên hằng sống mà thề rằng: Mấy năm về sau đây, nếu ta chẳng nói, chắc sẽ không có sương, cũng không có mưa
  4. ↑ “II Các Vua 2:1-12”. Êli nói với Êlisê rằng:... Hai người cứ vừa đi vừa nói với nhau, kìa, có một cái xe lửa và ngựa lửa phân rẽ hai người; Êli lên trời trong một cơn gió lốc
  5. ↑ “I Các Vua 16:29–33”. thì Aháp, con trai Ômri, lên ngôi làm vua Ysơraên; người ở Samari, cai trị trên Ysơraên hai mươi hai năm. Aháp, contrai Ômri, làm điều ác trước mặt Đức Giêhôva hơn hết thảy các người tiền bối mình. Vả, người lấy sự bắt chước theo tội lỗi của Giêrôbôam, con trai Nêbát, làm nhỏ mọn, nên người đi lấy Giêsabên, con gái Ếtbaanh, vua dân Siđôn, mà làm vợ; người cũng đi hầu việc Baanh và thờ lạy nó. Người lập một bàn thờ cho Baanh tại trong miễu của Baanh mà người đã cất tại Samari. Aháp cũng dựng nên một hình tượng Áttạttê. Vậy Aháp làm nhiều điều ác, chọc giận Giêhôva Đức Chúa Trời của Ysơraên hơn các vua Ysơraên trước mình.
  6. ↑ “I Các Vua 17:2-7”. Ngươi sẽ uống nước của khe, và ta đã truyền cho chim quạ nuôi ngươi tại đó. Vậy, Êli đi, vâng theo lời của Đức Giêhôva, và đến ở nơi mé khe Kêrít đối ngang Giôđanh. Buổi mai và buổi chiều chim quạ đem bánh và thịt cho người; và người uống nước khe.
  7. ↑ “Luca 4:26”. dầu vậy, Êli chẳng được sai đến cùng một người nào trong đám họ, nhưng được sai đến cùng một đàn bà góa ở Sarépta, xứ Siđôn.
  8. ↑ “I Các Vua 17:8-16”. Nhưng người kêu lại và nói với nàng rằng: Cũng hãy đem trong tay ngươi cho ta một miếng bánh nữa... Vậy, nàng đi và làm theo điều Êli nói. Nàng và nhà nàng, luôn với Êli ăn trong lâu ngày. Bột chẳng hết trong vò, dầu không thiếu trong bình, y như lời Đức Giêhôva đã cậy miệng Êli mà phán ra.
  9. ↑ “I Các Vua 17:17–24”. lại kêu cầu cùng Đức Giêhôva nữa mà rằng: Ôi Giêhôva Đức Chúa Trời tôi! Xin Chúa khiến linh hồn của đứa trẻ nầy trở lại trong mình nó. Đức Giêhôva nhậm lời của Êli; linh hồn của đứa trẻ trở lại trong mình nó, và nó sống lại.
  10. ↑ “I Các Vua 18:1-19”. Chẳng phải tôi làm rối loạn Ysơraên đâu; bèn là vua và nhà cha vua, bởi vì vua đã bỏ điều răn của Đức Giêhôva, và đã tin theo thần Baanh. Vậy bây giờ vua hãy sai người đi nhóm cả Ysơraên, với bốn trăm năm mươi tiên tri của Baanh, và bốn trăm tiên tri của Áttạttê, ăn tại bàn Giêsabên, khiến họ đến cùng tôi trên núi Cạtmên.
  11. ↑ “I Các Vua 18:20–24”. Trong vòng những tiên tri của Đức Giêhôva, chỉ một mình ta còn lại; còn các tiên tri Baanh số là bốn trăm năm mươi người... Đoạn, hãy kêu cầu danh của thần các ngươi, còn ta, ta sẽ kêu cầu danh của Đức Giêhôva. Thần đáp lời bằng lửa, ấy quả là Đức Chúa Trời.
  12. ↑ “I Các Vua 18:25–29”. Vậy, chúng kêu lớn tiếng; và theo thói lệ họ, lấy gươm giáo gạch vào mình cho đến chừng máu chảy ra. Khi quá trưa rồi, họ cứ nói tiên tri như vậy cho đến giờ dâng của lễ chay ban chiều; nhưng vẫn không có tiếng gì, chẳng ai đáp lời, cũng không cố ý đến.
  13. ↑ “I Các Vua 18:38–40”. Lửa của Đức Giêhôva bèn giáng xuống, thiêu đốt của lễ thiêu, củi, đá, bụi, và rút nước trong mương. Thấy vậy, cả dân sự sấp mình xuống đất, và la rằng: Giêhôva là Đức Chúa Trời! Giêhôva là Đức Chúa Trời!
  14. ↑ “I Các Vua 18:41–45”. Một lát sau, trời bị mây che đen, gió nổi dậy, và có cơn mưa rất lớn.
  15. ↑ “Luca 4:25”. về đời Êli, khi trời đóng chặt trong ba năm sáu tháng, cả xứ bị đói kém,
  16. ↑ “Giacơ 5:17-18”. Êli vốn là người yếu đuối như chúng ta. Người cầu nguyện, cố xin cho đừng mưa, thì không mưa xuống đất trong ba năm rưỡi. Đoạn người cầu nguyện lại, trời bèn mưa, và đất sanh sản hoa màu.
  17. ↑ “I Các Vua 19:1-2”. Aháp thuật lại cho Giêsabên mọi điều Êli đã làm, và người đã dùng gươm giết hết thảy tiên tri Baanh làm sao. Giêsabên sai một sứ giả đến Êli mà nói rằng: Nếu ngày mai trong giờ nầy, ta không xử mạng sống ngươi như mạng sống của một người trong chúng nó, nguyện các thần đãi ta cách nặng nề.
  18. ↑ “I Các Vua 19:8-18”. Nhưng ta đã để dành lại cho ta trong Ysơraên bảy ngàn người không có quì gối xuống trước mặt Baanh, và môi họ chưa hôn nó.
  19. ↑ “I Các Vua 19:19–21”. Từ đó, Êli đi, gặp Êlisê, con trai của Saphát đương cày có mười hai đôi bò trước mặt mình, chính người cầm đôi thứ mười hai. Êli đi ngang qua người, ném áo choàng mình trên người... Êlisê bèn lìa khỏi Êli trở về, bắt một đôi bò giết đi, và lấy cày làm củi mà nấu thịt nó, rồi cho các tôi tớ mình ăn. Đoạn, người đứng dậy, đi theo Êli, và hầu việc người.
  20. ↑ “I Các Vua 22:29–38”. Nhưng trong ngày đó thế trận thêm dữ dội; có người nâng đỡ vua đứng trong xe mình đối địch dân Syri. Đến chiều tối vua chết; huyết của vít hương người chảy xuống trong lòng xe... Vua băng hà là như vậy; người ta đem thây vua về Samari, và chôn tại đó. Người ta rửa xe người tại trong ao Samari, là nơi những bợm buôn hương tắm, và có những chó liếm máu người, y như lời Đức Giêhôva đã phán.
  21. ↑ “II Các Vua 9:30-37”. Giêhu liền đến tại Gítrêên. Giêsabên hay, bèn giồi phấn mặt mình, trang điểm đầu, và đứng trông nơi cửa sổ... Giêhu ngước mắt lên về hướng cửa sổ, nói rằng: Trên cao kia, ai thuộc về ta? Ai? Hai ba quan hoạn bèn ngó ra về hướng người. Người kêu chúng rằng: Vậy, hãy ném nó xuống đất! Chúng ném nàng xuống đất, và huyết vọt lại trên tường và trên ngựa, rồi ngựa giày đạp nàng dưới chân... Vậy, hãy đi xem đàn bà khốn nạn và lo chôn nó, vì nó là con gái của vua. Vậy, các tôi tớ đi đặng chôn nàng; nhưng chúng chỉ còn thấy cái sọ, hai chân, và lòng bàn tay nàng mà thôi.
  22. ↑ “II Các Vua 2:8-11”. Êli nói với Êlisê rằng: Hãy xin điều ngươi muốn ta làm cho ngươi, trước khi ta được cất lên khỏi ngươi. Êlisê thưa rằng: Nguyền xin thần của thầy cảm động tôi được bội phần.
  23. ↑ “Mathiơ 11:13-14”. Vì hết thảy các đấng tiên tri và sách luật đã nói trước cho đến đời Giăng. Nếu các ngươi muốn hiểu biết, thì ấy là Êli, là đấng phải đến.
  24. ↑ “Mathiơ 17:9-13”. Nhưng ta phán cùng các ngươi rằng: Êli đã đến rồi, và người ta không nhận biết, song họ lại xử với người theo ý muốn mình; Con người phải chịu khốn khổ bởi họ cũng như vậy. Môn đồ bèn hiểu rằng Ngài nói đó là nói về Giăng Báptít.
  25. ↑ “Mathiơ 3:11”. Về phần ta, ta lấy nước mà làm phép báptêm cho các ngươi ăn năn; song Đấng đến sau ta có quyền phép hơn ta, ta không đáng xách giày Ngài. Ấy là Đấng sẽ làm phép báptêm cho các ngươi bằng Đức Thánh Linh và bằng lửa.
  26. ↑ “Giăng 1:23, 29-34”. Qua ngày sau, Giăng thấy Đức Chúa Jêsus đến cùng mình, thì nói rằng: Kìa, Chiên con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi. Ấy về Đấng đó mà ta đã nói: Có một người đến sau ta, trổi hơn ta, vì người vốn trước ta.
  27. ↑ “Mác 1:6–7”. Giăng mặc áo lông lạc đà, buộc dây lưng da ngang hông; ăn những châu chấu và mật ong rừng. Người giảng dạy rằng: Có Đấng quyền phép hơn ta đến sau ta; ta không đáng cúi xuống mở dây giày Ngài.
Lấy từ “https://vi.churchofgod.wiki/index.php?title=Êli&oldid=2592”