Lễ Lều Tạm là lễ trọng thể cuối cùng trong 3 kỳ 7 lễ trọng thể được chép trong Kinh Thánh. Được giữ vào buổi chiều tối ngày 15-22 tháng 7 thánh lịch,[1] tương ứng vào khoảng tháng 9 đến tháng 10 theo lịch Gregory (dương lịch). Là lễ trọng thể kỷ niệm công việc người dân Ysơraên đã dựng nên đền tạm của Đức Chúa Trời khi sống trong đồng vắng, và là lễ trọng thể thu hoạch được giữ vào thời kỳ thu hoạch nông sản mùa thu. Lễ Lều Tạm cũng là tên để gọi chung cho Lễ Kèn Thổi, Đại Lễ Chuộc Tội, Lễ Lều Tạm,[2] và còn được gọi là Lễ Mùa Gặt.

Lễ Lều Tạm
Tác phẩm của Charles Foster, người dân lấy cành cây để dựng nên nhà lều
Tên gọiLễ Lều Tạm
Tên gọi khácLễ Mùa Gặt
Ngày thángNgày 15-22 tháng 7 thánh lịch
Khởi nguyênNgười dân Ysơraên thu thập nguyên vật liệu cho đền tạm
Nghi thức Cựu ƯớcDựng nhà lều và ở lại đó trong 7 ngày
Nghi thức Tân ƯớcĐại hội truyền đạo trong 7 ngày
Ứng nghiệm lời tiên triCông việc truyền đạo thu thập các nguyên vật liệu của đền thờ phần linh hồn

Khởi nguyên và tên gọi của Lễ Lều Tạm

Vào ngày 10 tháng 7 thánh lịch năm đầu tiên sau khi ra khỏi xứ Êdíptô (Ai Cập) và hướng đến Canaan, khi Môise nhận Mười Điều Răn lần thứ 2 tại núi Sinai (núi Hôrếp) và trở xuống, ông đã hướng dẫn chi tiết cho người dân Ysơraên về việc dựng đền tạm để bảo quản Mười Điều Răn, và cho biết về các nguyên vật liệu dùng để dựng đền tạm.[3][4] Người dân đã vui vẻ dâng hiến nguyên vật liệu đền tạm bằng lòng thành. Trong 7 ngày kể từ ngày 15 tháng đó, các nguyên vật liệu đa dạng như vàng, bạc, vải, gỗ v.v... đã được thu thập dư dật.[5] Đức Chúa Trời đã định ra Lễ Lều Tạm để kỷ niệm việc người dân Ysơraên thu thập nguyên vật liệu cho đền tạm.[6][7]


Đức Giêhôva lại phán cùng Môise rằng: Hãy truyền cho dân Ysơraên rằng: Ngày rằm tháng bảy nầy là lễ lều tạm, trải qua bảy ngày đặng tôn kính Đức Giêhôva ... Hết thảy ai sanh trong dòng Ysơraên sẽ ở nơi trại trong bảy ngày.

- Lêvi Ký 23:33-43


Lễ Lều Tạm còn được gọi là Lễ Mùa Gặt, với ý nghĩa là lễ trọng thể được giữ vào thời kỳ thu hoạch và lưu trữ nông sản.[8][9]

Nghi thức của Lễ Lều Tạm

Thời đại Cựu Ước

Người dân Ysơraên cử hành nghi thức dựng nhà lều vào Lễ Lều Tạm. Người dân Ysơraên cử hành nghi thức dựng nhà lều vào Lễ Lều Tạm. Họ bẻ nhánh cây kè hoặc cây sim, cây dương liễu v.v... để dựng nhà lều và ở lại đó trong 7 ngày, vui mừng và hớn hở.[10] Họ giúp đỡ người lân cận gặp khó khăn và giữ lễ trọng thể một cách chí thánh.[7] Bởi đó mà đã kỷ niệm công việc xây dựng đền tạm vào thời đại đồng vắng, và sự việc tổ tiên họ đã ở trong lều tạm suốt 40 năm.
.Còn trong nơi thánh, họ dâng các tế lễ như của lễ thiêu hằng hiến, lễ chaylễ quán tùy theo mỗi lễ trọng thể riêng biệt của Lễ Lều Tạm.[11] Mỗi ngày từ ngày thứ nhất đến ngày thứ bảy, một con bò đực tơ, một con chiên đực và một con chiên con (chiên đực giáp niên) được dâng làm của lễ thiêu, và cũng dâng số lượng của lễ chay khác nhau tùy theo mỗi của lễ. Và một con dê đực được dâng hàng ngày như của lễ chuộc tội.[12]

Thời đại Tân Ước

Nghi thức làm nhà lều bằng cách đan cỏ hoặc nhánh cây và ở lại đó trong 7 ngày, cùng lịch sử người dân vào thời Môise đã đem đến nguyên vật liệu xây dựng đền tạm để hoàn công đền tạm chí thánh, là lời tiên tri về việc hoàn thành công việc Tin Lành trên thế gian bằng cách nhóm lại các thánh đồ được biểu tượng bởi cây[13][14][15] và nguyên vật liệu[16][17] đền tạm.Vì vậy, vào Lễ Lều Tạm trong thời đại Tân Ước, Đại hội truyền đạo được tổ chức trong 7 ngày để nhóm lại các thánh đồ, là nguyên vật liệu của đền thờ.

Lịch sử Lễ Lều Tạm vào thời đại Cựu Ước

  • Thời đại vương quốc thống nhất
Salômôn, người đã tạo nên thời kỳ hoàng kim trong thời đại vương triều thống nhất của Ysơraên vào khoảng thế kỷ thứ 10 TCN, đã nhóm hiệp người dân vào lễ trọng thể tháng 7 sau khi hoàn công đền thờ Giêrusalem, đặt hòm giao ước vào nơi chí thánh và cử hành lễ hiến dâng. Họ đã vừa giữ Lễ Lều Tạm vừa cử hành lễ khánh thành đền thờ.[18][19][20][21]
  • Thời đại phu tù trở về
 
Người dân Ysơraên vui mừng giữ Lễ Lều Tạm
Khoảng năm 537 TCN, người dân Ysơraên bị bắt làm phu tù tại Babylôn đã trở về quê hương (lần trở về thứ nhất) dưới sự lãnh đạo của Xôrôbabên theo sắc lệnh của Siru (Cyrus II), vua của Pherơsơ (Ba Tư). Những người trở về quê hương đã nỗ lực trong việc tái thiết lại đền thờ Giêrusalem, và quyết tâm giữ gìn triệt để luật pháp mà Đức Chúa Trời đã phán dặn Môise. Từ đó, họ giữ Lễ Lều Tạm như đã được chép trong luật pháp, và dâng của lễ trọn vẹn theo luật lệ tế lễ phải dâng lên Đức Chúa Trời mỗi ngày.[22]
Khoảng năm 444 TCN, người dân Ysơraên trở về theo sự lãnh đạo của Nêhêmi (lần trở về thứ 3), đã hoàn thành việc xây dựng lại các bức tường thành Giêrusalem trong 52 ngày, bất chấp sự cản trở của Sanbalát và Tôbigia.[23] Vào tháng 7, người dân đã học luật pháp của Đức Chúa Trời từ Exơra, vừa là văn sĩ thạo luật pháp vừa là thầy tế lễ.[24] Sau khi dò xem sách luật pháp, họ phát hiện ra sự thật rằng Đức Chúa Trời phán dặn giữ Lễ Lều Tạm vào tháng 7, nên họ đã tuyên bố về việc giữ Lễ Lều Tạm tại Giêrusalem và hết thảy các thành khác.[25] Người dân lên núi chặt nhánh cây để dựng nhà lều trên nóc nhà, ngoài sân, trong hành lang của đền thờ, nơi phố của cửa Nước và nơi phố của cửa Épraim. Exơra đọc sách luật pháp mỗi ngày từ ngày đầu tiên đến ngày cuối cùng của Lễ Lều Tạm. Họ giữ lễ trong 7 ngày và tổ chức đại nhóm hiệp thánh theo luật lệ vào ngày thứ 8. Kinh Thánh cho biết rằng từ sau thời đại Giôsuê, người ta chưa từng giữ Lễ Lều Tạm cách trọng thể như vậy.[26]

Lời tiên tri đề cập đến Lễ Lều Tạm

Trải qua 25 năm, kể từ khi bị bắt làm phu tù cho Babylon (Tân Babylon), vào ngày 10 tháng giêng năm thứ 14 sau khi Giêrusalem sụp đổ, đấng tiên tri Êxêchiên đã thấy sự mặc thị về sự phục hồi của đền thờ đã bị phá hủy bởi Babylôn. Trong sự hiện thấy, Đức Chúa Trời đã cho Êxêchiên biết về các luật lệ tế lễ và phán dặn phải giữ Lễ Lều Tạm cùng với Lễ Vượt Qua.[27]
Sau đó, Đức Chúa Trời đã cho thấy về sự hồi phục của Ysơraên và vinh hiển của Giêrusalem thông qua đấng tiên tri Xachari, để làm thức tỉnh người dân Ysơraên trở về từ Babylôn.[28][29] Lúc này, Ngài cảnh báo về sự phán xét đối với những kẻ đã khuấy hại Giêrusalem, và phán dặn người dân phải giữ Lễ Lều Tạm. Đồng thời, Ngài cũng phán rằng sẽ không ban mưa cho những người không giữ Lễ Lều Tạm và sẽ giáng xuống sự phán xét. Điều này cũng có nghĩa là người dân của Đức Chúa Trời giữ Lễ Lều Tạm trước ngày phán xét sẽ được đến với Giêrusalem, là nguồn của nước sự sống.[30]

Ứng nghiệm lời tiên tri

 
Hội Thánh của Đức Chúa Trời Hiệp Hội Truyền Giáo Tin Lành Thế Giới - Lễ thờ phượng Lễ Lều tạm

Lễ Lều Tạm kỷ niệm việc Môise và người dân Ysơraên thu gom nguyên vật liệu đền tạm, là lời tiên tri về lịch sử truyền đạo để nhóm lại các thánh đồ, là nguyên vật liệu của đền thờ phần linh hồn[16][17] vào thời đại Tân Ước. Đức Chúa Jêsus đã cho thấy tấm gương truyền đạo vào Lễ Lều Tạm, cho biết ý nghĩa thực sự của Lễ Lều Tạm này, và hứa ban phước lành của Thánh Linh là nước sự sống cho những người tin Ngài vào ngày sau cùng của Lễ Lều Tạm.[31] Mưa trong Kinh Thánh tượng trưng cho Thánh Linh,[32][33][34] đây là sự ứng nghiệm lời tiên tri về lời hứa của Đức Chúa Trời[30] sẽ ban mưa xuống cho những người giữ Lễ Lều Tạm.
Mặt khác, trong Khải Huyền chương 22 đã tiên tri rằng Thánh Linh và Vợ Mới sẽ ban cho nước sự sống vào thời đại cuối cùng.[35] Giống như những ai tin Đức Chúa Jêsus vào thời đại Đức Con đã nhận được nước sự sống, vào thời đại Đức Thánh Linh, những ai tin và tiếp nhận Thánh Linh và Vợ Mới có thể nhận được Thánh Linh đã được hứa trong Lễ Lều Tạm. Đức Thánh Linh là Đức Chúa Trời Cha, Đấng đồng một thể với Đức ChaĐức Con, còn Vợ MớiĐức Chúa Trời Mẹ, tức Giêrusalem trên trời sẽ xuất hiện cùng Đức Thánh Linh.[36][37] Hội Thánh của Đức Chúa Trời Hiệp Hội Truyền Giáo Tin Lành Thế Giới tin vào Đức Chúa Trời Cha và Đức Chúa Trời Mẹ mà Kinh Thánh làm chứng,[38] và giữ Lễ Lều Tạm như Đức Chúa Jêsus đã làm gương.[39][40][41] Điều này là sự ứng nghiệm lời tiên tri của Xachari rằng những người giữ Lễ Lều Tạm sẽ được đến với Giêrusalem, là nguồn nước sự sống.[30]

Xem thêm

Chú thích

  1. “레위기 23:34-36”. 칠월 십오일은 초막절이니 여호와를 위하여 칠 일동안 지킬 것이라 ... 제팔일에도 너희에게 성회가 될 것이며 화제를 여호와께 드릴지니 이는 거룩한 대회라 너희는 아무 노동도 하지 말지니라
  2. “신명기 16:16”. 너희 중 모든 남자는 일년 삼차무교절과 칠칠절과 초막절에 네 하나님 여호와의 택하신 곳에서 여호와께 보이되
  3. “출애굽기 34:4-35”. 여호와께서는 언약의 말씀 곧 십계를 그 판들에 기록하셨더라 ... 모세가 그 증거의 두 판을 자기 손에 들고 시내산에서 내려오니 ... 여호와께서 시내산에서 자기에게 이르신 말씀을 다 그들에게 명하고
  4. “출애굽기 35:4-19”. 모세가 이스라엘 자손의 온 회중에게 고하여 가로되 여호와의 명하신 일이 이러하니라 ... 너희의 소유 중에서 너희는 여호와께 드릴 것을 취하되 무릇 마음에 원하는 자는 그것을 가져다가 여호와께 드릴지니 곧 금과 은과 놋과 청색 자색 홍색실과 ...
  5. “출애굽기 35:29-36:7”. 마음에 원하는 이스라엘 자손의 남녀마다 여호와께서 모세의 손을 빙자하여 명하신 모든 것을 만들기 위하여 물품을 가져다가 여호와께 즐거이 드림이 이러하였더라 ... 백성이 아침마다 자원하는 예물을 연하여 가져오는 고로 ... 모세가 명을 내리매 그들이 진중에 공포하여 가로되 무론 남녀하고 성소에 드릴 예물을 다시 만들지 말라 하매 백성들이 가져오기를 정지하니 있는 재료가 모든 일을 하기에 넉넉하여 남음이 있었더라
  6. “민수기 29:12”. 칠월 십오일에는 너희가 성회로 모일 것이요 아무 노동도 하지 말 것이며 칠 일 동안 여호와 앞에 절기를 지킬 것이라
  7. 7,0 7,1 “신명기 16:13-15”. 너희 타작 마당과 포도주 틀의 소출을 수장한 후에 칠 일 동안 초막절을 지킬 것이요 절기를 지킬 때에는 너와 네 자녀와 노비와 네 성중에 거하는 레위인과 객과 고아와 과부가 함께 연락하되 ... 네 하나님 여호와께서 네 모든 물산과 네 손을 댄 모든 일에 복 주실 것을 인하여 너는 온전히 즐거워할지니라
  8. “출애굽기 23:16”. 수장절을 지키라 이는 네가 수고하여 이룬 것을 연종에 밭에서부터 거두어 저장함이니라
  9. “출애굽기 34:22”. 칠칠절 곧 맥추의 초실절을 지키고 가을에는 수장절을 지키라
  10. “레위기 23:40-42”. 첫날에는 너희가 아름다운 나무 실과와 종려 가지와 무성한 가지와 시내 버들을 취하여 ... 너희는 칠 일 동안 초막에 거하되 이스라엘에서 난 자는 다 초막에 거할지니
  11. “레위기 23:34-37”. 칠월 십오일은 초막절이니 여호와를 위하여 칠 일 동안 지킬 것이라 ... 칠 일 동안에 너희는 화제를 여호와께 드릴 것이요 제 팔일에도 너희에게 성회가 될 것이며 화제를 여호와께 드릴지니 이는 거룩한 대회라 ... 너희는 공포하여 성회를 삼고 번제와 소제와 희생과 전제를 각각 그날에 여호와께 화제로 드릴지니
  12. “민수기 29:12-39”. 또 수염소 하나를 속죄제로 드릴지니 상번제와 그 소제와 그 전제 외에니라
  13. “예레미야 5:14”. 볼지어다 내가 네 입에 있는 나의 말로 불이 되게 하고 이 백성으로 나무가 되게 하리니
  14. “마태복음 7:16-19”. 그의 열매로 그들을 알지니 ... 아름다운 열매를 맺지 아니하는 나무마다 찍혀 불에 던지우느니라
  15. “요한계시록 9:4”. 저희에게 이르시되 땅의 풀이나 푸른 것이나 각종 수목은 해하지 말고
  16. 16,0 16,1 “요한계시록 3:12”. 이기는 자는 내 하나님 성전에 기둥이 되게 하리니
  17. 17,0 17,1 “에베소서 2:20-22”. 너희는 사도들과 선지자들의 터 위에 세우심을 입은 자라 그리스도 예수께서 친히 모퉁이 돌이 되셨느니라 그의 안에서 건물마다 서로 연결하여 주 안에서 성전이 되어 가고 너희도 성령 안에서 하나님의 거하실 처소가 되기 위하여 예수 안에서 함께 지어져 가느니라
  18. “열왕기상 8:1-2, 65”. 이에 솔로몬이 여호와의 언약궤를 다윗성 곧 시온에서 메어 올리고자 하여 이스라엘 장로와 모든 지파의 두목 곧 이스라엘 자손의 족장들을 예루살렘 자기에게로 소집하니 이스라엘 모든 사람이 다 에다님월 곧 칠월 절기에 솔로몬왕에게 모이고 ... 그때에 솔로몬이 칠일 칠일 합 십사일을 우리 하나님 여호와 앞에서 절기로 지켰는데
  19. “역대하 5:1-3”. 솔로몬이 여호와의 전을 위하여 만드는 모든 것을 마친지라 ... 칠월 절기에 이스라엘 모든 사람이 다 왕에게로 모이고
  20. “역대하 7:8-9”. 그때에 솔로몬이 칠 일 동안 절기를 지켰는데 ... 제 팔일에 무리가 한 성회를 여니라 단의 낙성식을 칠 일 동안 행한 후 이 절기를 칠 일 동안 지키니라
  21. “역대하 8:12-13”. 솔로몬이 낭실 앞에 쌓은 여호와의 단 위에 여호와께 번제를 드리되 모세의 명을 좇아 매일에 합의한 대로 안식일과 월삭과 정한 절기 곧 일 년의 세 절기 무교절과 칠칠절과 초막절에 드렸더라
  22. “에스라 3:1-4”. 이스라엘 자손이 그 본성에 거하였더니 칠월에 이르러 일제히 예루살렘에 모인지라 ... 기록된 규례대로 초막절을 지켜 번제를 매일 정수대로 날마다 드리고
  23. “느헤미야 6:1-15”. 산발랏과 도비야와 아라비아 사람 게셈과 그 나머지 우리의 대적이 ... 이는 저희가 다 우리를 두렵게 하고자 하여 말하기를 저희 손이 피곤하여 역사를 정지하고 이루지 못하리라 함이라 ... 성 역사가 오십이일 만에 엘룰월 이십오일에 끝나매
  24. “느헤미야 8:1-12”. 이스라엘 자손이 그 본성에 거하였더니 칠월에 이르러는 모든 백성이 일제히 수문 앞 광장에 모여 학사 에스라에게 여호와께서 이스라엘에게 명하신 모세의 율법책을 가지고 오기를 청하매 ... 백성이 율법의 말씀을 듣고 다 우는지라 ... 레위 사람들도 모든 백성을 정숙케 하여 이르기를 오늘은 성일이니 마땅히 종용하고 근심하지 말라 하매 모든 백성이 곧 가서 먹고 마시며 나누어주고 크게 즐거워하였으니 이는 그 읽어 들린 말을 밝히 앎이니라
  25. “느헤미야 8:13-15”. 그 이튿날 뭇 백성의 족장들과 제사장들과 레위 사람들이 율법의 말씀을 밝히 알고자 하여 학사 에스라의 곳에 모여서 율법책을 본즉 여호와께서 모세로 명하시기를 이스라엘 자손은 칠월 절기에 초막에 거할지니라 하였고 또 일렀으되 모든 모든 성읍과 예루살렘에 공포하여 이르기를 너희는 산에 가서 감람나무 가지와 들감람나무 가지와 화석류나무 가지와 종려나무 가지와 기타 무성한 나무 가지를 취하여 기록한 바를 따라 초막을 지으라 하라 하였는지라
  26. “느헤미야 8:16-18”. 백성이 이에 나가서 나무 가지를 취하여 혹은 지붕 위에, 혹은 뜰 안에, 혹은 하나님의 전 뜰에, 혹은 수문 광장에, 혹은 에브라임문 광장에 초막을 짓되 사로잡혔다가 돌아온 회 무리가 다 초막을 짓고 그 안에 거하니 눈의 아들 여호수아 때로부터 그날까지 이스라엘 자손이 이같이 행함이 없었으므로 이에 크게 즐거워하며 ... 무리가 칠 일 동안 절기를 지키고 제 팔일에 규례를 따라 성회를 열었느니라
  27. “에스겔 45:21-25”. 정월 십사일에는 유월절 곧 칠일 절기를 지키며 누룩 없는 떡을 먹을 것이라 ... 칠월 십오일 절기 칠 일 동안에도 이대로 행하여 속죄제와 번제며 그 밀가루와 기름을 드릴지니라
  28. “스가랴 8:1-23”. 나 여호와가 말하노라 내가 시온에 돌아왔은즉 예루살렘 가운데 거하리니 예루살렘은 진리의 성읍이라 일컫겠고 ... 많은 백성과 강대한 나라들이 예루살렘으로 와서 만군의 여호와를 찾고 여호와께 은혜를 구하리라
  29. “스가랴 14:3-11”. 그때에 여호와께서 나가사 ... 나의 하나님 여호와께서 임하실 것이요 모든 거룩한 자가 주와 함께하리라 ... 그날에 생수가 예루살렘에서 솟아나서 ... 사람이 그 가운데 거하며 다시는 저주가 있지 아니하리니 예루살렘이 안연히 서리로다
  30. 30,0 30,1 30,2 “스가랴 14:12-21”. 예루살렘을 친 모든 백성에게 여호와께서 내리실 재앙이 이러하니 ... 예루살렘을 치러 왔던 열국 중에 남은 자가 해마다 올라와서 그 왕 만군의 여호와께 숭배하며 초막절을 지킬 것이라 천하 만국 중에 그 왕 만군의 여호와께 숭배하러 예루살렘에 올라오지 아니하는 자에게는 비를 내리지 아니하실 것인즉 ... 여호와께서 초막절을 지키러 올라오지 아니하는 열국 사람을 치시는 재앙을 그에게 내리실 것이라
  31. “요한복음 7:2, 14, 37-39”. 유대인의 명절인 초막절이 가까운지라 ... 명절의 중간이 되어 예수께서 성전에 올라가사 가르치시니 ... 명절 끝날 곧 큰날에 예수께서 서서 외쳐 가라사대 누구든지 목마르거든 내게로 와서 마시라 나를 믿는 자는 성경에 이름과 같이 그 배에서 생수의 강이 흘러나리라 하시니 이는 그를 믿는 자의 받을 성령을 가리켜 말씀하신 것이라
  32. “호세아 6:3”. 그러므로 우리가 여호와를 알자 힘써 여호와를 알자 그의 나오심은 새벽빛같이 일정하니 비와 같이, 땅을 적시는 늦은 비와 같이 우리에게 임하시리라 하리라
  33. “요엘 2:23”. 시온의 자녀들아 너희는 너희 하나님 여호와로 인하여 기뻐하며 즐거워할지어다 그가 너희를 위하여 비를 내리시되 이른 비를 너희에게 적당하게 주시리니 이른 비와 늦은 비가 전과 같을 것이라
  34. “스가랴 10:1”. 봄비 때에 여호와 곧 번개를 내는 여호와께 비를 구하라 무리에게 소낙비를 내려서 밭의 채소를 각 사람에게 주리라
  35. “요한계시록 22:17”. 성령과 신부가 말씀하시기를 오라 하시는도다 듣는 자도 오라 할 것이요 목마른 자도 올 것이요 또 원하는 자는 값없이 생명수를 받으라 하시더라
  36. “요한계시록 21:9-10”. 일곱 대접을 가지고 마지막 일곱 재앙을 담은 일곱 천사 중 하나가 나아와서 내게 말하여 가로되 이리 오라 내가 신부 곧 어린 양의 아내를 네게 보이리라 하고 성령으로 나를 데리고 크고 높은 산으로 올라가 하나님께로부터 하늘에서 내려오는 거룩한 성 예루살렘을 보이니
  37. “갈라디아서 4:26”. 오직 위에 있는 예루살렘은 자유자니 곧 우리 어머니
  38. “하나님의교회 세계복음선교협회 설립 55주년 300만 성도 시대 열다”. 신동아. 2019. 6월호. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)
  39. “2020 나팔절·대속죄일·초막절 대성회”. 하나님의교회 세계복음선교협회 웹사이트.
  40. “하나님의 교회 '초막절'…전 세계 7500여 교회서 거행”. 인천일보. 2019. 10. 20. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)
  41. “하나님의 교회, 초막절 대회 끝날 대성회 거행”. 서울신문. 2017. 10. 13. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)