Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Lễ Vượt Qua”

Bước tới điều hướng Bước tới tìm kiếm
không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 115: Dòng 115:
[[file:Israel's_Escape_from_Egypt.jpg|thumb|Dân Ysơraên được giải phóng khỏi xứ Êdíptô sau khi giữ Lễ Vượt Qua.]]
[[file:Israel's_Escape_from_Egypt.jpg|thumb|Dân Ysơraên được giải phóng khỏi xứ Êdíptô sau khi giữ Lễ Vượt Qua.]]
Lễ Vượt Qua được giữ lần đầu tiên vào thời đại [[Môise]] khoảng thế kỷ 15 [[Trước công nguyên và sau công nguyên|TCN]]. [[Đức Chúa Trời]] đã giáng mười tai vạ xuống xứ Êdíptô nhằm giải phóng người dân Ysơraên khỏi sinh hoạt nô lệ trong xứ Êdíptô suốt 400 năm. Trong đó, Ngài đã khiến dân Ysơraên giữ Lễ Vượt Qua trước khi giáng xuống tai vạ thứ mười, là tai vạ giết chết [[Trưởng nam|các con đầu lòng]].  
Lễ Vượt Qua được giữ lần đầu tiên vào thời đại [[Môise]] khoảng thế kỷ 15 [[Trước công nguyên và sau công nguyên|TCN]]. [[Đức Chúa Trời]] đã giáng mười tai vạ xuống xứ Êdíptô nhằm giải phóng người dân Ysơraên khỏi sinh hoạt nô lệ trong xứ Êdíptô suốt 400 năm. Trong đó, Ngài đã khiến dân Ysơraên giữ Lễ Vượt Qua trước khi giáng xuống tai vạ thứ mười, là tai vạ giết chết [[Trưởng nam|các con đầu lòng]].  
{{인용문5|내용=... ấy là '''lễ Vượt qua''' của Ðức Giêhôva. Ðêm đó ta sẽ đi qua xứ Êdíptô, hành hại mọi con đầu lòng xứ Êdíptô, từ người ta cho đến súc vật; ta sẽ xét đoán các thần của xứ Êdíptô; ta là Ðức Giêhôva. Huyết bôi trên nhà các ngươi ở, sẽ dùng làm dấu hiệu; khi ta hành hại xứ Êdíptô, thấy huyết đó, thì sẽ vượt qua, '''chẳng có tai nạn hủy diệt các ngươi'''. Các ngươi hãy ghi ngày đó làm kỷ niệm; trải các đời hãy giữ làm một lễ cho Ðức Giêhôva, tức là một lễ lập ra đời đời.|출처=[https://vi.wikisource.org/wiki/Xuất_Ê-díp-tô_ký/Chương_12 Xuất Êdíptô Ký 12:11-14]}}
{{인용문5|내용=... ấy là '''lễ Vượt qua''' của Ðức Giêhôva. Ðêm đó ta sẽ đi qua xứ Êdíptô, hành hại mọi con đầu lòng xứ Êdíptô, từ người ta cho đến súc vật; ta sẽ xét đoán các thần của xứ Êdíptô; ta là Ðức Giêhôva. Huyết bôi trên nhà các ngươi ở, sẽ dùng làm dấu hiệu; khi ta hành hại xứ Êdíptô, thấy huyết đó, thì sẽ vượt qua, '''chẳng có tai nạn hủy diệt các ngươi'''. Các ngươi hãy ghi ngày đó làm kỷ niệm; trải các đời hãy giữ làm một lễ cho Ðức Giêhôva, tức là một lễ lập ra đời đời.|출처=[https://vi.wikisource.org/wiki/Xuất_Ê-díp-tô_ký/Chương_12 Xuất Êdíptô Ký 12:11-14]}}
Vào buổi chiều tối ngày 14 tháng 1 thánh lịch, dân Ysơraên bắt chiên đực giáp niên không tì vết, lấy huyết nó bôi lên hai cây cột và mày cửa nhà, rồi ăn thịt chiên quay trên lửa.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Xuất_Ê-díp-tô_ký/Chương_12장|title=출애굽기 12:5-11|quote=너희 어린양은 흠 없고 일 년 된 수컷으로 하되 ... 이달 십사 일까지 간직하였다가 해 질 때에 이스라엘 회중이 그 양을 잡고 그 피로 양을 먹을 집 문 좌우 설주와 인방에 바르고 그 밤에 그 고기를 불에 구워 무교병과 쓴 나물과 아울러 먹되 ... 이것이 여호와의 유월절이니라}}</ref> Trong đêm Lễ Vượt Qua, tai vạ đã giáng xuống giết chết hết thảy mọi con đầu lòng trong nhà của người Êdíptô. Từ con trưởng của Pharaôn cho đến con trưởng của người bị tù, kể cả con đầu lòng của súc vật đều chết, và có tiếng than khóc lớn ở Êdíptô.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Xuất_Ê-díp-tô_ký/Chương_12장|title=출애굽기 12:29-30|quote=밤중에 여호와께서 애굽 땅에서 모든 처음 난 것 곧 위에 앉은 바로의 장자로부터 옥에 갇힌 사람의 장자까지와 생축의 처음 난 것을 다 치시매 ... 애굽에 큰 호곡이 있었으니 이는 그 나라에 사망치 아니한 집이 하나도 없었음이었더라}}</ref> Còn người dân Ysơraên giữ Lễ Vượt Qua thì được bảo hộ khỏi tai ương theo lời hứa của Đức Chúa Trời và không có nhà nào bị chết cả. Ngày hôm sau, người dân Ysơraên ra khỏi Êdíptô trong niềm vui được tự do và giải phóng, họ khởi hành hướng đến Canaan vùng đất hứa.
Vào buổi chiều tối ngày 14 tháng 1 thánh lịch, dân Ysơraên bắt chiên đực giáp niên không tì vết, lấy huyết nó bôi lên hai cây cột và mày cửa nhà, rồi ăn thịt chiên quay trên lửa.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Xuất_Ê-díp-tô_ký/Chương_12장|title=출애굽기 12:5-11|quote=너희 어린양은 흠 없고 일 년 된 수컷으로 하되 ... 이달 십사 일까지 간직하였다가 해 질 때에 이스라엘 회중이 그 양을 잡고 그 피로 양을 먹을 집 문 좌우 설주와 인방에 바르고 그 밤에 그 고기를 불에 구워 무교병과 쓴 나물과 아울러 먹되 ... 이것이 여호와의 유월절이니라}}</ref> Trong đêm Lễ Vượt Qua, tai vạ đã giáng xuống giết chết hết thảy mọi con đầu lòng trong nhà của người Êdíptô. Từ con trưởng của Pharaôn cho đến con trưởng của người bị tù, kể cả con đầu lòng của súc vật đều chết, và có tiếng than khóc lớn ở Êdíptô.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Xuất_Ê-díp-tô_ký/Chương_12장|title=출애굽기 12:29-30|quote=밤중에 여호와께서 애굽 땅에서 모든 처음 난 것 곧 위에 앉은 바로의 장자로부터 옥에 갇힌 사람의 장자까지와 생축의 처음 난 것을 다 치시매 ... 애굽에 큰 호곡이 있었으니 이는 그 나라에 사망치 아니한 집이 하나도 없었음이었더라}}</ref> Còn người dân Ysơraên giữ Lễ Vượt Qua thì được bảo hộ khỏi tai ương theo lời hứa của Đức Chúa Trời và không có nhà nào bị chết cả. Ngày hôm sau, người dân Ysơraên ra khỏi Êdíptô trong niềm vui được tự do và giải phóng, họ khởi hành hướng đến Canaan vùng đất hứa.


Dòng 142: Dòng 140:
[[file:최후의 만찬 유월절.jpg|thumb|Đức Chúa Jêsus Christ giải phóng loài người khỏi thế gian tội ác thông qua Lễ Vượt Qua giao ước mới.]]
[[file:최후의 만찬 유월절.jpg|thumb|Đức Chúa Jêsus Christ giải phóng loài người khỏi thế gian tội ác thông qua Lễ Vượt Qua giao ước mới.]]
Lịch sử dân Ysơraên được giải phóng khỏi xứ Êdíptô sau khi giữ Lễ Vượt Qua là lời tiên tri về việc Đức Chúa Jêsus Christ lập ra [[Lễ Vượt Qua giao ước mới]] để giải phóng nhân loại khỏi thế gian tội ác. Đức Chúa Jêsus Christ sai [[Phierơ]] và [[Giăng (sứ đồ)|Giăng]] đi chuẩn bị Lễ Vượt Qua vào ngày người ta bắt chiên, tức ngày 14 tháng 1 thánh lịch.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Lu-ca/Chương_22장|title=누가복음 22:7-8|quote=유월절 양을 잡을 무교절일이 이른지라 예수께서 베드로와 요한을 보내시며 가라사대 가서 우리를 위하여 우리로 먹게 하라}}</ref> Vào buổi tối hôm ấy, Đức Chúa Jêsus Christ đã giữ Lễ Vượt Qua cùng với các môn đồ sau khi trực tiếp rửa chân cho họ tại phòng cao của Mác.<ref name="세족식" /> Đức Chúa Jêsus Christ đã phán rằng bánh của Lễ Vượt Qua là thịt Ngài, và rượu nho của Lễ Vượt Qua là huyết Ngài đã đổ ra cho nhiều người được tha tội,<ref name="마태복음 유월절" /> và tuyên bố giao ước mới.  
Lịch sử dân Ysơraên được giải phóng khỏi xứ Êdíptô sau khi giữ Lễ Vượt Qua là lời tiên tri về việc Đức Chúa Jêsus Christ lập ra [[Lễ Vượt Qua giao ước mới]] để giải phóng nhân loại khỏi thế gian tội ác. Đức Chúa Jêsus Christ sai [[Phierơ]] và [[Giăng (sứ đồ)|Giăng]] đi chuẩn bị Lễ Vượt Qua vào ngày người ta bắt chiên, tức ngày 14 tháng 1 thánh lịch.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Lu-ca/Chương_22장|title=누가복음 22:7-8|quote=유월절 양을 잡을 무교절일이 이른지라 예수께서 베드로와 요한을 보내시며 가라사대 가서 우리를 위하여 우리로 먹게 하라}}</ref> Vào buổi tối hôm ấy, Đức Chúa Jêsus Christ đã giữ Lễ Vượt Qua cùng với các môn đồ sau khi trực tiếp rửa chân cho họ tại phòng cao của Mác.<ref name="세족식" /> Đức Chúa Jêsus Christ đã phán rằng bánh của Lễ Vượt Qua là thịt Ngài, và rượu nho của Lễ Vượt Qua là huyết Ngài đã đổ ra cho nhiều người được tha tội,<ref name="마태복음 유월절" /> và tuyên bố giao ước mới.  
{{인용문5|내용=Ðến giờ, Ngài ngồi bàn ăn, các sứ đồ cùng ngồi với Ngài. Ngài phán rằng: Ta rất muốn ăn '''lễ Vượt qua''' nầy với các ngươi trước khi ta chịu đau đớn... Ðoạn, Ngài cầm lấy bánh, tạ ơn xong, bẻ ra phân phát cho môn đồ, mà phán rằng: Nầy là thân thể ta, đã vì các ngươi mà phó cho; hãy làm sự nầy để nhớ đến ta. Khi ăn xong, Ngài cũng làm như vậy, lấy chén đưa cho môn đồ, mà phán rằng: Chén nầy là '''giao ước mới trong huyết ta''' vì các ngươi mà đổ ra.|출처=[https://vi.wikisource.org/wiki/Lu-ca/Chương_22장 Luca 22:14-20]}}  
{{인용문5|내용=Ðến giờ, Ngài ngồi bàn ăn, các sứ đồ cùng ngồi với Ngài. Ngài phán rằng: Ta rất muốn ăn '''lễ Vượt qua''' nầy với các ngươi trước khi ta chịu đau đớn... Ðoạn, Ngài cầm lấy bánh, tạ ơn xong, bẻ ra phân phát cho môn đồ, mà phán rằng: Nầy là thân thể ta, đã vì các ngươi mà phó cho; hãy làm sự nầy để nhớ đến ta. Khi ăn xong, Ngài cũng làm như vậy, lấy chén đưa cho môn đồ, mà phán rằng: Chén nầy là '''giao ước mới trong huyết ta''' vì các ngươi mà đổ ra.|출처=[https://vi.wikisource.org/wiki/Lu-ca/Chương_22장 Luca 22:14-20]}}  
Đức Chúa Jêsus Christ đã nhấn mạnh về rượu nho của Lễ Vượt Qua rằng “Chén nầy là giao ước mới trong huyết ta”, và cũng phán rằng rất muốn ăn Lễ Vượt Qua này. Điều này cho biết rằng Lễ Vượt Qua giao ước mới chính là trọng tâm của giao ước mới. Vào hôm sau ngày Lễ Vượt Qua, Đức Chúa Jêsus Christ đã hy sinh trên thập tự giá với tư cách là thực thể của chiên con Lễ Vượt Qua. Quân lính La Mã đã đánh gãy xương của hai tên trộm cướp bị treo trên [[thập tự giá]] bên tả và bên hữu Đức Chúa Jêsus, nhưng Đức Chúa Jêsus không bị đánh gãy xương, mà bị đâm vào sườn bằng giáo. Điều này là sự ứng nghiệm lời tiên tri rằng chẳng nên bẻ gãy những xương của chiên Lễ Vượt Qua.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Giăng/Chương_19장|title=요한복음 19:32-36|quote=군병들이 가서 예수와 함께 못 박힌 첫째 사람과 또 그 다른 사람의 다리를 꺾고 예수께 이르러는 이미 죽은 것을 보고 다리를 꺾지 아니하고 그 중 한 군병이 창으로 옆구리를 찌르니 곧 피와 물이 나오더라 ... 이 일이 이룬 것은 그 뼈가 하나도 꺾이우지 아니하리라 한 성경을 응하게 하려 함이라}}</ref>
Đức Chúa Jêsus Christ đã nhấn mạnh về rượu nho của Lễ Vượt Qua rằng “Chén nầy là giao ước mới trong huyết ta”, và cũng phán rằng rất muốn ăn Lễ Vượt Qua này. Điều này cho biết rằng Lễ Vượt Qua giao ước mới chính là trọng tâm của giao ước mới. Vào hôm sau ngày Lễ Vượt Qua, Đức Chúa Jêsus Christ đã hy sinh trên thập tự giá với tư cách là thực thể của chiên con Lễ Vượt Qua. Quân lính La Mã đã đánh gãy xương của hai tên trộm cướp bị treo trên [[thập tự giá]] bên tả và bên hữu Đức Chúa Jêsus, nhưng Đức Chúa Jêsus không bị đánh gãy xương, mà bị đâm vào sườn bằng giáo. Điều này là sự ứng nghiệm lời tiên tri rằng chẳng nên bẻ gãy những xương của chiên Lễ Vượt Qua.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Giăng/Chương_19장|title=요한복음 19:32-36|quote=군병들이 가서 예수와 함께 못 박힌 첫째 사람과 또 그 다른 사람의 다리를 꺾고 예수께 이르러는 이미 죽은 것을 보고 다리를 꺾지 아니하고 그 중 한 군병이 창으로 옆구리를 찌르니 곧 피와 물이 나오더라 ... 이 일이 이룬 것은 그 뼈가 하나도 꺾이우지 아니하리라 한 성경을 응하게 하려 함이라}}</ref>


===Hội Thánh sơ khai giữ gìn giao ước mới===
===Hội Thánh sơ khai giữ gìn giao ước mới===
Lịch sử giữ Lễ Vượt Qua lần thứ hai trong đồng vắng Sinai vào năm kế tiếp sau khi dân Ysơraên [[Xuất Êdíptô|ra khỏi Êdíptô]] là lời tiên tri về sự các [[sứ đồ]] và các thánh đồ Hội Thánh sơ khai sẽ giữ Lễ Vượt qua giao ước mới vào buổi chiều tối ngày 14 tháng giêng thánh lịch hàng năm sau khi [[Sự thăng thiên của Đức Chúa Jêsus|Đức Chúa Jêsus thăng thiên]]. Sứ đồ [[Phaolô]] nhấn mạnh rằng chúng ta phải giữ Lễ Vượt Qua vì [[Đấng Christ]] đã hy sinh với tư cách là thực thể của chiên con Lễ Vượt Qua.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/I_Cô-rinh-tô/Chương_5장|title=고린도전서 5:7-8|quote= 우리의 유월절 양 그리스도께서 희생이 되셨느니라 이러므로 우리가 명절[유월절]을 지키되}}</ref> Sứ đồ còn rao truyền rằng mỗi khi ăn bánh và uống rượu nho vào đêm mà Đức Chúa Jêsus bị bắt, tức là vào đêm Lễ Vượt Qua thì kỷ niệm sự hy sinh của Đức Chúa Jêsus và phải giữ Lễ Vượt Qua cho đến ngày Chúa đến.
Lịch sử giữ Lễ Vượt Qua lần thứ hai trong đồng vắng Sinai vào năm kế tiếp sau khi dân Ysơraên [[Xuất Êdíptô|ra khỏi Êdíptô]] là lời tiên tri về sự các [[sứ đồ]] và các thánh đồ Hội Thánh sơ khai sẽ giữ Lễ Vượt qua giao ước mới vào buổi chiều tối ngày 14 tháng giêng thánh lịch hàng năm sau khi [[Sự thăng thiên của Đức Chúa Jêsus|Đức Chúa Jêsus thăng thiên]]. Sứ đồ [[Phaolô]] nhấn mạnh rằng chúng ta phải giữ Lễ Vượt Qua vì [[Đấng Christ]] đã hy sinh với tư cách là thực thể của chiên con Lễ Vượt Qua.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/I_Cô-rinh-tô/Chương_5장|title=고린도전서 5:7-8|quote= 우리의 유월절 양 그리스도께서 희생이 되셨느니라 이러므로 우리가 명절[유월절]을 지키되}}</ref> Sứ đồ còn rao truyền rằng mỗi khi ăn bánh và uống rượu nho vào đêm mà Đức Chúa Jêsus bị bắt, tức là vào đêm Lễ Vượt Qua thì kỷ niệm sự hy sinh của Đức Chúa Jêsus và phải giữ Lễ Vượt Qua cho đến ngày Chúa đến.
{{인용문5|내용=Vả, tôi có nhận nơi Chúa điều tôi đã dạy cho anh em: Ấy là Đức Chúa Jêsus, trong '''đêm Ngài bị nộp (Lễ Vượt Qua)''', lấy bánh, tạ ơn, rồi bẻ ra mà phán rằng: Nầy là thân thể ta, vì các ngươi mà phó cho; hãy làm điều nầy để nhớ ta... Chén nầy là sự''' giao ước mới trong huyết ta'''; hễ khi nào các ngươi uống, hãy làm điều nầy để nhớ ta. Ấy vậy, mỗi lần anh em ăn bánh nầy, uống chén nầy, thì '''rao sự chết của Chúa cho tới lúc Ngài đến'''.|출처=[https://vi.wikisource.org/wiki/I_Cô-rinh-tô/Chương_11 I Côrinhtô 11:23-26]}}
{{인용문5|내용=Vả, tôi có nhận nơi Chúa điều tôi đã dạy cho anh em: Ấy là Đức Chúa Jêsus, trong '''đêm Ngài bị nộp (Lễ Vượt Qua)''', lấy bánh, tạ ơn, rồi bẻ ra mà phán rằng: Nầy là thân thể ta, vì các ngươi mà phó cho; hãy làm điều nầy để nhớ ta... Chén nầy là sự''' giao ước mới trong huyết ta'''; hễ khi nào các ngươi uống, hãy làm điều nầy để nhớ ta. Ấy vậy, mỗi lần anh em ăn bánh nầy, uống chén nầy, thì '''rao sự chết của Chúa cho tới lúc Ngài đến'''.|출처=[https://vi.wikisource.org/wiki/I_Cô-rinh-tô/Chương_11 I Côrinhtô 11:23-26]}}
==Phước lành của Lễ Vượt Qua==
==Phước lành của Lễ Vượt Qua==
===Nước Thiên Đàng===
===Nước Thiên Đàng===
Dòng 164: Dòng 158:
===Sự sống đời đời===
===Sự sống đời đời===
Nếu tội lỗi - nguyên nhân dẫn đến sự chết, bị biến mất đi thì chúng ta sẽ được sự sống đời đời. Vì thế, nếu được nhận sự tha tội thì sẽ được nhận phước lành sự sống đời đời. Bởi đó, Đức Chúa Jêsus Christ đã phán rằng ai ăn thịt và uống huyết Ngài bằng cách giữ gìn Lễ Vượt Qua giao ước mới thì được sự sống đời đời.
Nếu tội lỗi - nguyên nhân dẫn đến sự chết, bị biến mất đi thì chúng ta sẽ được sự sống đời đời. Vì thế, nếu được nhận sự tha tội thì sẽ được nhận phước lành sự sống đời đời. Bởi đó, Đức Chúa Jêsus Christ đã phán rằng ai ăn thịt và uống huyết Ngài bằng cách giữ gìn Lễ Vượt Qua giao ước mới thì được sự sống đời đời.
{{인용문5|내용=Đức Chúa Jêsus bèn phán cùng họ rằng: Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, nếu các ngươi không ăn thịt của Con người, cùng không uống huyết Ngài, thì chẳng có sự sống trong các ngươi đâu. Ai ăn thịt và uống huyết ta thì được '''sự sống đời đời'''; nơi ngày sau rốt, ta sẽ khiến người đó sống lại.|출처=[https://vi.wikisource.org/wiki/Giăng/Chương_6 Giăng 6:53-54]}}
{{인용문5|내용=Đức Chúa Jêsus bèn phán cùng họ rằng: Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, nếu các ngươi không ăn thịt của Con người, cùng không uống huyết Ngài, thì chẳng có sự sống trong các ngươi đâu. Ai ăn thịt và uống huyết ta thì được '''sự sống đời đời'''; nơi ngày sau rốt, ta sẽ khiến người đó sống lại.|출처=[https://vi.wikisource.org/wiki/Giăng/Chương_6 Giăng 6:53-54]}}
Sở dĩ Ngài ban sự sống đời đời thông qua Lễ Vượt Qua giao ước mới là vì Nước Thiên Đàng - nơi mà nhân loại đang trông mong chính là nơi không có sự chết.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Khải_Huyền/Chương_21장|title=요한계시록 21:1-4|quote=또 내가 새 하늘과 새 땅을 보니 ... 모든 눈물을 그 눈에서 씻기시매 다시 사망이 없고 애통하는 것이나 곡하는 것이나 아픈 것이 다시 있지 아니하리니 처음 것들이 다 지나갔음이러라}}</ref> Bằng thân thể sự chết không thể tránh khỏi cái chết vào một lúc nào đó thì không thể đi vào Nước Thiên Đàng, nên Đức Chúa Trời mới ban cho người dân của Ngài phước lành sự sống đời đời thông qua Lễ Vượt Qua giao ước mới.  
Sở dĩ Ngài ban sự sống đời đời thông qua Lễ Vượt Qua giao ước mới là vì Nước Thiên Đàng - nơi mà nhân loại đang trông mong chính là nơi không có sự chết.<ref>{{Chú thích web|url=https://vi.wikisource.org/wiki/Khải_Huyền/Chương_21장|title=요한계시록 21:1-4|quote=또 내가 새 하늘과 새 땅을 보니 ... 모든 눈물을 그 눈에서 씻기시매 다시 사망이 없고 애통하는 것이나 곡하는 것이나 아픈 것이 다시 있지 아니하리니 처음 것들이 다 지나갔음이러라}}</ref> Bằng thân thể sự chết không thể tránh khỏi cái chết vào một lúc nào đó thì không thể đi vào Nước Thiên Đàng, nên Đức Chúa Trời mới ban cho người dân của Ngài phước lành sự sống đời đời thông qua Lễ Vượt Qua giao ước mới.  
[[file:Hezekiah.jpg|thumb|Người dân Nam Giuđa đã hủy phá hình tượng sau khi giữ Lễ Vượt Qua vào thời đại Êxêchia.]]
[[file:Hezekiah.jpg|thumb|Người dân Nam Giuđa đã hủy phá hình tượng sau khi giữ Lễ Vượt Qua vào thời đại Êxêchia.]]
536

lần sửa đổi

Bảng điều hướng